Jak przygotować pacjenta do zabiegu
22.01.2015
PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO ZABIEGU
Zdarzają się sytuacje, kiedy właściciel zwierzęcia musi podjąć decyzję o wyrażeniu zgody na przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. Może być on związany ze stanem zdrowia pacjenta (np. wypadek komunikacyjny, operacyjny nowotwór, ropomacicze, wada wrodzona) lub jest to zabieg profilaktyczny przeprowadzany planowo u zdrowego pacjenta (np. sterylizacja, kastracja). Każda interwencja chirurgiczna związana jest z ryzykiem, które zależy m.in. od rodzaju zabiegu, wieku i ogólnego stanu pacjenta. Obecna jakość środków farmakologicznych umożliwia lekarzowi maksymalne ograniczenie zagrożenia oraz zapewnienie zwierzęciu jak największego bezpieczeństwa.
Właściwe przygotowanie zwierzęcia do zabiegu może zdecydowanie skrócić okres rekonwalescencji i przyspieszyć jego powrót do pełnej sprawności.
POSTĘPOWANIE ZE ZWIERZĘCIEM PRZED ZABIEGIEM
Kilka dni przed zabiegiem zwierzę powinno być zbadane przez lekarza weterynarii oraz mieć wykonane podstawowe badanie krwi (morfologia i biochemia). W zależności od wieku zwierzęcia oraz rodzaju planowanego zabiegu lekarz może zlecić także inne badania dodatkowe (np. USG, EKG, RTG). Wyniki badań pozwalają określić czy stan zdrowia pacjenta umożliwia przeprowadzenie zabiegu ew. czy są wskazania do jego odłożenia, rozpoczęcia leczenia przedoperacyjnego lub zastosowania szczególnego rodzaju znieczulenia. W dniu zabiegu zwierzę jest ponownie badane przez internistę. Bardzo ważne jest, aby w tym momencie właściciel poinformował lekarza o wszelkich zaobserwowanych u zwierzęcia zaburzeniach zdrowia np.: biegunce, wymiotach, apatii, kaszlu oraz o wystąpieniu cieczki u suk i rui u kotek. Przekazane informacje oraz powtórne badanie kliniczne pozwolą lekarzowi ocenić czy zabieg można wykonać w ustalonym terminie.
Większość zabiegów chirurgicznych przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym, dlatego w dniu zabiegu zwierzę musi być na czczo. Wypełniony układ pokarmowy jest dodatkowym obciążeniem układu krążenia. Ponadto po podaniu niektórych leków znieczulających mogą wystąpić wymioty, a w konsekwencji zachłyśnięcie. Pełny żołądek uciska przeponę co utrudnia oddychanie. Wymienione czynniki mogą być przyczyną powikłań, które zagrażają życiu pacjenta.
Zwierzęcia nie należy karmić 12 godzin przed zabiegiem. Wodę może pić bez ograniczeń co zapobiega odwodnieniu organizmu. W przypadku zwierząt poruszających się swobodnie—12 godzin przed zabiegiem należy przetrzymać je w zamkniętym pomieszczeniu. Psy należy w tym czasie kilkakrotnie wyprowadzić na zewnątrz na smyczy. Kotom wystarczy przygotować kuwetę. W dniu poprzedzającym zabieg i w dniu zabiegu należy unikać przemęczania zwierząt (długotrwałego lub intensywnego wysiłku—zabaw, treningu).
ZALECENIA POOPERACYJNE
Po zabiegu zwierzę przebywa pod kontrolą lekarską do momentu wybudzenia się (odzyskania świadomości). Jeśli wszystko przebiega prawidłowo i stan pacjenta jest stabilny już po kilku godzinach właściciel może zgłosić się po pupila i wrócić z nim do domu. Po odebraniu zwierzęcia z przychodni weterynaryjnej bardzo ważne jest aby zapewnić mu spokój, umieścić w ciepłym pomieszczeniu, okryć np. kocem (także podczas transportu). Przez 24 godziny po zabiegu organizm zwierzęcia nie funkcjonuje normalnie. Należy pamiętać, aby zwierzę było w tym czasie pod stałą obserwacją domowników. Często pojawia się nadmierna wrażliwość na bodźce zewnętrzne (światło, dźwięk). Temperatura ciała również może odbiegać od normy w związku z zaburzeniami pracy ośrodka termoregulacji. Szczególnie niebezpieczne są zbyt wczesne próby podnoszenia się, które w wyniku występujących po znieczuleniu zaburzeń równowagi, mogą doprowadzić do urazów. Zwierzę może drżeć, piszczeć, być niespokojne lub przeciwnie – być senne i ospałe.
Przez pierwsze 12 godzin po zabiegu nie należy podawać zwierzęciu jedzenia i picia. Zastosowane w trakcie operacji leki znieczulające jeszcze przez kilkanaście godzin będą obecne w jego organizmie co może np. powodować wymioty. Mogą także wystąpić zaburzenia połykania co z kolei może doprowadzić do zadławienia się. Z powodu zastosowanej głodówki oraz spowolnienia czynności jelit w trakcie i po zabiegu, przez pierwsze 1-2 dni po zabiegu zwierzęciu należy podawać mniejsze niż zwykle porcje jedzenia. Może się zdarzyć, że w ciągu 48 godzin po zabiegu zwierzę nie będzie oddawać kału. Oddawanie moczu powinno być normalne już wkrótce po zabiegu.
W celu zapewnienia jak najlepszego gojenia się rany pooperacyjnej zwierzę powinno być w tym okresie pod szczególnym nadzorem: psy powinny być wyprowadzane wyłącznie na smyczy, koty powinny być trzymane w domu. Bardzo ważne jest unikanie jakichkolwiek sytuacji mogących doprowadzić do uszkodzenia rany. Zwierzęta bardzo często starają się zerwać założony opatrunek lub wylizując ranę usunąć szwy, dlatego po zabiegu rana zostaje zabezpieczona poprzez założenie pacjentowi specjalnego kołnierza lub ubranka pooperacyjnego.
Po przeprowadzonym zabiegu koniecznie należy przestrzegać terminów wizyt kontrolnych, wszelkich zaleceń lekarza weterynarii dotyczących podawania leków oraz postępowania w okresie rekonwalescencji. Jakiekolwiek odstępstwa od zaleceń, wątpliwości czy zaobserwowane przez właściciela niepokojące objawy powinny być natychmiast zgłoszone lekarzowi weterynarii.