Jeśli posiadane zwierzę nie jest zwierzęciem hodowlanym przeznaczonym do rozrodu, zaleca się jego kastrację lub sterylizację. Zapobiega to niekontrolowanemu rozmnażaniu się oraz zwiększeniu liczby bezdomnych zwierząt. Chroni też przed wieloma chorobami i dolegliwościami występującymi u zwierząt, które nie zostały poddane temu zabiegowi. U samic wykluczone jest wystąpienie np. ropomacicza, rui permanentnej, ciąży urojonej, a u samców np. nowotworów jąder.

NA CZYM POLEGA STERYLIZACJA / KASTRACJA?

Antykoncepcja u psów i kotów może polegać na sterylizacji chirurgicznej lub farmakologicznej (czasowej) oraz kastracji. Kastracja i sterylizacja chirurgiczna są to zabiegi odbywające się w znieczuleniu ogólnym (narkozie) prowadzące do nieodwracalnej bezpłodności zwierzęcia.

Sterylizacja chirurgiczna—polega na podwiązaniu jajowodów (u samic) lub podwiązaniu nasieniowodów (u samców) bez usuwania gonad i przydatków. W Polsce takie zabiegi wykonywane są bardzo rzadko.

Sterylizacja farmakologiczna – to podawanie samicom preparatów zawierających syntetyczne pochodne progesteronu tzw. progestageny. Należy pamiętać, że te leki mają działanie uboczne np. mogą powodować ropomacicze lub cukrzycę. Sprzyjają także rozwojowi złośliwych guzów gruczołu mlekowego. Progestageny występują w postaci doustnej (tabletki) oraz iniekcyjnej (zastrzyki). Jest to odwracalna metoda antykoncepcji. Po zaprzestaniu podawania preparatu samica ponownie staje się zdolna do rozmnażania.

Kastracja – u samic polega na usunięciu jajników i macicy (owariohisteriektomia). U samców kastracja polega na usunięciu jąder.

Kastrację kotek wykonuje się zazwyczaj między 6 a 12 miesiącem życia. Zabieg ten można wykonywać również w późniejszym wieku. Wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym (narkozie). Cięcie chirurgiczne długości ok.2cm przebiega w linii pośrodkowej czyli tzw. linii białej jamy brzusznej. Chirurg, za pomocą haka kastracyjnego, wyjmuje macicę wraz z jajnikami, a po założeniu przewiązek usuwa narząd. Niewielka rana powłok zaszywana jest kilkoma piętrami szwów. Rana zabezpieczona jest ubrankiem pooperacyjnym, które zwierzę nosi przez 10-14 dni czyli od momentu zabiegu do wizyty kontrolnej, podczas której zdejmowane są szwy.

Kastracja suki przebiega tak jak kastracja kotki. Rana zabezpieczona jest specjalnym ubrankiem pooperacyjnym, które można zwierzęciu zdjąć dopiero po usunięciu szwów czyli po ok. 10-14 dniach.

Kastracja kocura wykonywana jest u zwierząt w wieku od 6 do 12 miesięcy. Zabieg ten przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym i polega na usunięciu jąder poprzez cięcie przez mosznę. Jądra po podwiązaniu powrózka nasiennego są usuwane. Rany skórnej nie zaszywa się. Kotom nie zakłada się ubranek pooperacyjnych. W razie potrzeby, gdy zwierzę zbytnio interesuje się raną i rozlizuje ją, zakłada się kołnierz ochronny. Przeważnie jednak nie jest to konieczne. W przypadku kota wychodzącego zalecane jest przetrzymanie go w domu przez kilka dni po zabiegu.

Kastracja psa – zabieg wygląda podobnie jak kastracja kocura z tą różnicą, że u psa rana jest szyta i obowiązkowo zabezpieczona poprzez założenie kołnierza ochronnego. Kołnierz zdejmowany jest po ok. 10-14 dniach, gdy zostaną usunięte szwy.

KIEDY MOŻNA PRZEPROWADZIĆ ZABIEG?

Najlepszym momentem do przeprowadzenia zabiegu kastracji samicy lub samca jest czas gdy zwierzę jest młode. Kotki osiągają dojrzałość płciową w wieku 6 – 10 miesięcy. Przeważnie w tym czasie pojawia się pierwsza ruja. Kocury dojrzewają między 6 – 12 miesiącem życia. Mocz dojrzałego płciowo kota ma charakterystyczny, bardzo nieprzyjemny zapach. Suki dojrzewają między 7 – 12 miesiącem życia. Zwykle w tym czasie dostają pierwszej cieczki. Należy jednak pamiętać, że suki mniejszych ras dojrzewają wcześniej niż ras dużych. Natomiast suki ras olbrzymich osiągają dojrzałość nawet w wieku 1,5 – 2 lat. Psy dojrzewają w wieku 6 – 12 miesięcy.

Młode zwierzęta lepiej znoszą operację i narkozę, choć zabiegowi można poddać również zwierzęta starsze, jeżeli stan ich zdrowia pozwala na zastosowanie znieczulenia ogólnego. Zdecydowanym przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu jest okres rui/cieczki, czas gdy zwierzę jest chore lub osłabione oraz późna ciąża (operację można przeprowadzić w ciąży wczesnej). Zabiegu nie wykonuje się także u samic karmiących—nie tylko ze względu na szereg możliwych powikłań, ale również dla bezpieczeństwa ich potomstwa.

JAK PRZYGOTOWAĆ ZWIERZĘ DO ZABIEGU?

Jeżeli zwierzę mieszka w domu należy pamiętać, aby odpowiednio wcześniej je zaszczepić i odrobaczyć. Zabieg sterylizacji lub kastracji wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym (narkozie), dlatego zwierzę należy do niego odpowiednio przygotować. Kilka dni przed zabiegiem zwierzę powinno być zbadane przez lekarza weterynarii oraz mieć wykonane podstawowe badanie krwi (morfologię i biochemię). W dniu zabiegu pupil powinien być na czczo – niezbędna jest zatem co najmniej 12 godzinna głodówka (należy zostawić wodę do picia!). Sterylizacja i kastracja przeprowadzona planowo u zdrowego i przebadanego  zwierzęcia, wiąże się ze stosunkowo niskim ryzykiem.

A PO ZABIEGU…

Więcej informacji na temat przygotowania pacjenta do zabiegu i opieki pooperacyjnej znajduje się w osobnym artykule pt. "Jak przygotować pacjenta do zabiegu". 

http://przychodnia-centrum.pl/aktualnosci/114-jak_przygotowac_pacjenta_do_zabiegu.html

Po kastracji samce stają się łagodniejsze, mniej pobudliwe. Osłabia się ich chęć do oddalania się od domu, walki o terytorium i samicę. Dzięki temu zwierzę nie jest narażone na odnoszenie różnego rodzaju urazów, pogryzienia oraz zmniejsza się ryzyko zarażenia się od innych zwierząt chorobami zakaźnymi. W przypadku kocurów mieszkających w domu, duże znaczenie ma fakt, że mocz wykastrowanego kota traci swój charakterystyczny bardzo intensywny i nieprzyjemny zapach.

Po kastracji kotki i suczki nie mają już więcej rui/cieczki, a więc wykluczona jest także ciąża urojona, ropomacicze oraz nowotwory narządów rodnych. Zwierzęta tracą też chęć do ucieczek.

Zwierzęta, u których przeprowadzono zabieg kastracji lub sterylizacji mają tendencję do nadwagi. Należy więc kontrolować ich wagę, a w razie potrzeby zwiększyć ilość ruchu oraz ograniczyć ilość podawanej karmy. Można również skorzystać z dostępnej na rynku oferty karm dla zwierząt wysterylizowanych / kastrowanych, które charakteryzują się m.in. obniżoną kalorycznością.